Bewegingsritmiek vormt een vast onderdeel in het dag/ontwikkelingsprogramma van Lentekind en dat is uniek. Uniek omdat er elke dag ruimte is om het lichaam te (leren) voelen, ontspannen en bewegen. Het spel en bewegingsprogramma op Lentekind is afgeleid van de Japanse saito-ritmiek. Het is bedoeld voor ieder kind, van kinderen die gezond zijn tot en met kinderen met een (meervoudige) beperking.
Ontwikkeling van zintuigen en motoriek
Bij de saito-ritmiek wordt de sensomotorische ontwikkeling, de ontwikkeling van zintuigen en motoriek, van kinderen gestimuleerd. Dit gebeurt door het verbeteren van het contact en het vergroten van de bewegingsmogelijkheden. Door het spelenderwijs aanbieden van ontspanning en bewegingsoefeningen wordt de innerlijke motivatie van het kind aangesproken. Hierdoor worden bewegingspatronen aangeleerd en is er ruimte voor het innerlijke proces. Door elke dag te bewegen, de oefeningen te doen, contact te maken met anderen en met zichzelf worden de kinderen zich bewust van hun lichaam, van zichzelf. Dit geeft ontwikkeling op het sociale en emotionele vlak.
Ritmisch bewegen en losmaken
Het ritmisch bewegen en losmaken van de spieren (lichamelijke aanraking) is de basis van de saito-ritmiek. Hierdoor worden de bewegingsmogelijkheden en het zelfbewustzijn van de kinderen vergroot. De oefeningen van de saito ritmiek zijn voor alle kinderen gelijk. De uitvoering van de oefeningen voor kinderen met een beperking is anders; deze is aangepast aan het kind. Waar het ene kind zelf door de ruimte kan rennen of rollen, heeft het andere kind 1 of 2 begeleiders nodig, waardoor het kind het bewegen kan ervaren en plezier beleeft en groeit door de ervaring.
De intentie in de oefeningen is gelijk; met plezier bewegen en contact maken geeft ontspanning en groei.
Meer lezen over Ritmiek
De grondlegster van saito-ritmiek, is de Japanse mevrouw Kimiko Saito. Kort na de tweede wereldoorlog opende zij haar kinderdagverblijf voor gezonde kinderen en voor kinderen met een lichte beperking. De kracht van mevrouw Saito was haar kijk op de (motorische) ontwikkeling van kinderen. Haar belangrijkste uitgangspunt was de gedachte dat elk kind zich wil en kan ontwikkelen. Een ontwikkeling, hoe klein ook, zorgt voor een betere kwaliteit van leven.
Ontwikkelingsmogelijkheden voor kinderen met een beperking
Mevrouw Saito was ervan overtuigd dat kinderen met een beperking dezelfde bewegings- en ontwikkelingsdrang hebben als kinderen die niet beperkt zijn en dat deze kinderen meer ontwikkelingsmogelijkheden hebben als zij op een speelse manier gestimuleerd worden. Door goed te kijken naar de motorische ontwikkeling van gezonde kinderen tot 1 jaar oud, ontwikkelde zij een bewegingsspel waarmee motorisch beperkte kinderen gemotiveerd worden stapsgewijs dezelfde ontwikkelingsstappen te maken: hoofdbalans, omrollen, buikschuiven, kruipen, zitten, staan en lopen.
Uit Japanse massagetechnieken ontwikkelde zij een methode om kinderen met een beperking te ontspannen, met het idee dat ontspanning ruimte geeft om te ontwikkelen. Daarnaast gebruikte zij de kennis die er was over gezonde hersencellen, die de functies van hersendelen die beschadigd of incompleet aangelegd zijn, kunnen overnemen. Ze ging ervanuit dat hersencellen optimaal gestimuleerd moeten worden om tot ontwikkeling te komen.
Kinderen met een meervoudige beperking
Met al deze kennis keek zij ook naar de ontwikkeling van kinderen met een meervoudige beperking, rekening houdend met de verschillende problemen die deze kinderen kunnen hebben: zoals problemen met de hoofdbalans, spasticiteit, een gestagneerde motorische ontwikkeling, scheefgroei (de rug), problemen met eten, een goede darmwerking, slecht oogcontact en ziektes als epilepsie. Zo breidde zij haar methode uit voor deze kinderen. De ontspanningstechnieken en het bewegingsspel vormen de basis van de saito-rtimiek.
Haar methode kreeg ondersteuning van Dr. K. Kongure, een Japanse neuroloog gespecialiseerd in hersenbeschadiging en herstel en docent aan de universiteit van Miami en Tokyo. Hij heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar het proces in de hersenen bij hersenbeschadigingen. Zijn conclusie is dat hersenfuncties die, in aanleg of na beschadiging verloren zijn gegaan, door andere niet beschadigde hersendelen overgenomen kunnen worden.
Saito-ritmiek in Japan
In Japan zijn er inmiddels 30 kinderdagverblijven voor kinderen met en zonder beperking, in de leeftijd van 0 t/m 6 jaar, waar de saito-ritmiek en de visie van mevrouw Saito een vast onderdeel zijn geworden van het dagprogramma. Daarnaast wordt de methode doorgegeven aan ouders, want volgens mevrouw Saito zijn ouders de beste begeleiders voor de kinderen en is het een fijne methode om samen in contact te zijn met je kind.
Saito-ritmiek in Nederland
Stichting Saito centrum is opgericht door een Nederlands gezin. Zij zijn regelmatig naar Japan geweest om zich de saito-ritmiek eigen te maken voor hun dochter met een meervoudige beperking. Daaruit is ook de wens ontstaan om het werk van mevrouw Saito naar Nederland te brengen. Dit werd in 2003 gerealiseerd met een symposium waar Dr. Kongure zijn kennis van hersenherstel deelde. Daarbij waren er ook workshops, begeleid door de familie Nagaya en andere groepsbegeleiding van centra, die de kennis van Saito-ritmiek overbrachten.
Eén van deze workshops werd bezocht door de oprichter van Lentekind, Saskia van er Weel. Uit een klein groepje van ouders en vrijwilligers, die met elkaar de saito-ritmiek deelden, is de basis van Lentekind ontstaan.
